THỞ ÁP LỰC ĐƯỜNG THỞ DƯƠNG LIÊN TỤC (CPAP)
+ BN tự thở với áp lực dương được cài đặt suốt chu kỳ hô hấp.
+ Ưu điểm: ngăn ngừa xẹp phổi, duy trì và tăng cường sức mạnh của cơ hô hấp.
+ Bất lợi: giảm cung lượng tim, tăng áp lực nội sọ, chấn thương áp lực.
Tiến hành:
+ Thường dùng máy thở BiPAP Vision (mode CPAP) với nguồn oxy 50 psi.
+ Cần mặt nạ vừa khít mặt hoặc mũi BN.
+ Giải thích cho BN biết việc sắp làm. Úp mask, khởi động máy, yêu cầu BN thở để trigger máy. Khi đã có đồng vận giữa máy và BN, cố định mask với mức độ chặt vừa (có thể luồn 2 ngón tay dưới dây đeo). Lưu ý không được bít lỗ thở ra. Thường xuyên hướng dẫn, trấn an BN.
+ Mức CPAP ban đầu thường là 3-5 cmH2O. Nếu PaO2 hoặc SaO2 chưa đạt, tăng dần mức CPAP mỗi lần 3-5 cmH2O, có thể đến mức 10-15 cmH2O.
THỞ MÁY ÁP LỰC KHÍ ĐẠO 2 MỨC DƯƠNG (BIPAP)
+ Hỗ trợ áp lực ở thì thở vào giúp giảm công thở cho BN.
+ Hỗ trợ ở thì thở ra giúp ngăn ngừa xẹp phế nang từ đó giúp cải thiện trao đổi khí.
Tiến hành
1. Chuẩn bị- Máy thở BiPAP Vision và hệ thống ống thở thích hợp
- Nguồn oxy 50 psi
- Mask mũi hoặc mũi-miệng có kích cỡ thích hợp, vừa khít (nói chung mask mũi nhỏ thì tốt hơn mask mũi miệng rộng quá) kèm dây đeo
- Máy SpO2.
2. Các thông số cài đặt ban đầu
Mode S/T
IPAP 8 cmH2O
EPAP 4 cmH2O
Rate 12
%O2 (FIO2) 100
Timed Insp 1.0
IPAP Rise Time 0.1
Mức báo động:
Hi P 20 Lo P 10
LoP Delay 20 Apnea Disabled
Lo Min Vent 0
Hi Rate 40 Lo Rate 10
3. Tiến hành và điều chỉnh
- Giải thích cho BN biết việc sắp làm. Úp mask, khởi động máy, yêu cầu BN thở để trigger máy. Khi đã có đồng vận giữa máy và BN, cố định mask với mức độ chặt vừa (có thể luồn 2 ngón tay dưới dây đeo). Lưu ý không được bít lỗ thở ra. Thường xuyên hướng dẫn, trấn an BN.
- Điều chỉnh các thông số thở, TD đáp ứng của BN:
+ Tăng dần IPAP (3-5 cmH2O mỗi 5 ph), tăng dần EPAP nếu có hiện tượng trigger máy nhanh, sao cho Vt 6-7 ml/kg. Thường IPAP không nên vượt quá 20 cmH2O; EPAP ở mức 4-8 cmH2O giúp hạn chế tình trạng ứ khí.
+ Muốn tăng Vt: tăng mức hỗ trợ áp lực PS (= IPAP-EPAP).
+ Muốn tăng mức oxy máu: tăng FIO2, tăng EPAP
- Đạt yêu cầu nếu:
+ BN tỉnh, bớt khó thở, giảm sử dụng cơ hô hấp phụ, tần số thở <25 lần/phút, dễ chịu
+ SpO2 >90%; PaO2 >60 mmHg, SaO2 >90% hoặc PaCO2 <45 mmHg, pH 7,35-7,45
- Không nên thở máy không xâm nhập liên tục. Hầu hết BN đáp ứng tốt trong vòng 1-2 giờ, đôi khi tới 20 giờ. Khi BN đã ổn định, cần tạm ngưng thở máy, gỡ mask, cho BN nghỉ 10-15 phút, có thể cho thở oxy qua sonde mũi trong thời gian này. Theo dõi BN, lập lại thở máy không xâm nhập nếu cần, thường với thời gian thở ngắn hơn nếu đáp ứng. Tổng thời gian thở BiPAP thay đổi từ vài giờ đền vài ngày, trung bình 1-3 ngày. Có thể kết hợp với khí dung.
- Nếu sau khoảng 2 giờ:
+ Tri giác BN xấu đi, nhịp thở tăng hơn hay quá chậm, thở không trigger được máy, BN không chịu dùng mask, các thông số KMĐM không cải thiện hoặc xấu đi: chuyển sang thở máy xâm nhập với nội khí quản.
+ Nhịp thở giảm nhưng còn 25/ph, KMĐM cải thiện nhưng chua đạt mức mong muốn, mức IPAP còn <25, EPAP <10, cố gắng điều chỉnh thông số thở thêm 1 giờ nữa, nếu vẫn không cải thiện: chuyển sang thở máy với nội khí quản.
Biến chứng
- Liên quan đến mask: Chặt quá gây tổn thương da. Lỏng quá hở nhiều dò khí nhiều không đạt Vt. Sung huyết mũi họng, kích thích mắt, đỏ da/loét da vùng mũi
- Căng dạ dày, hít dịch vị.
- Không dung nạp. Kéo dài thời gian thở vào giúp BN dễ dung nạp hơn nhưng có thể làm giảm Vt.
+ BN tự thở với áp lực dương được cài đặt suốt chu kỳ hô hấp.
+ Ưu điểm: ngăn ngừa xẹp phổi, duy trì và tăng cường sức mạnh của cơ hô hấp.
+ Bất lợi: giảm cung lượng tim, tăng áp lực nội sọ, chấn thương áp lực.
Tiến hành:
+ Thường dùng máy thở BiPAP Vision (mode CPAP) với nguồn oxy 50 psi.
+ Cần mặt nạ vừa khít mặt hoặc mũi BN.
+ Giải thích cho BN biết việc sắp làm. Úp mask, khởi động máy, yêu cầu BN thở để trigger máy. Khi đã có đồng vận giữa máy và BN, cố định mask với mức độ chặt vừa (có thể luồn 2 ngón tay dưới dây đeo). Lưu ý không được bít lỗ thở ra. Thường xuyên hướng dẫn, trấn an BN.
+ Mức CPAP ban đầu thường là 3-5 cmH2O. Nếu PaO2 hoặc SaO2 chưa đạt, tăng dần mức CPAP mỗi lần 3-5 cmH2O, có thể đến mức 10-15 cmH2O.
THỞ MÁY ÁP LỰC KHÍ ĐẠO 2 MỨC DƯƠNG (BIPAP)
+ Hỗ trợ áp lực ở thì thở vào giúp giảm công thở cho BN.
+ Hỗ trợ ở thì thở ra giúp ngăn ngừa xẹp phế nang từ đó giúp cải thiện trao đổi khí.
Tiến hành
1. Chuẩn bị- Máy thở BiPAP Vision và hệ thống ống thở thích hợp
- Nguồn oxy 50 psi
- Mask mũi hoặc mũi-miệng có kích cỡ thích hợp, vừa khít (nói chung mask mũi nhỏ thì tốt hơn mask mũi miệng rộng quá) kèm dây đeo
- Máy SpO2.
2. Các thông số cài đặt ban đầu
Mode S/T
IPAP 8 cmH2O
EPAP 4 cmH2O
Rate 12
%O2 (FIO2) 100
Timed Insp 1.0
IPAP Rise Time 0.1
Mức báo động:
Hi P 20 Lo P 10
LoP Delay 20 Apnea Disabled
Lo Min Vent 0
Hi Rate 40 Lo Rate 10
3. Tiến hành và điều chỉnh
- Giải thích cho BN biết việc sắp làm. Úp mask, khởi động máy, yêu cầu BN thở để trigger máy. Khi đã có đồng vận giữa máy và BN, cố định mask với mức độ chặt vừa (có thể luồn 2 ngón tay dưới dây đeo). Lưu ý không được bít lỗ thở ra. Thường xuyên hướng dẫn, trấn an BN.
- Điều chỉnh các thông số thở, TD đáp ứng của BN:
+ Tăng dần IPAP (3-5 cmH2O mỗi 5 ph), tăng dần EPAP nếu có hiện tượng trigger máy nhanh, sao cho Vt 6-7 ml/kg. Thường IPAP không nên vượt quá 20 cmH2O; EPAP ở mức 4-8 cmH2O giúp hạn chế tình trạng ứ khí.
+ Muốn tăng Vt: tăng mức hỗ trợ áp lực PS (= IPAP-EPAP).
+ Muốn tăng mức oxy máu: tăng FIO2, tăng EPAP
- Đạt yêu cầu nếu:
+ BN tỉnh, bớt khó thở, giảm sử dụng cơ hô hấp phụ, tần số thở <25 lần/phút, dễ chịu
+ SpO2 >90%; PaO2 >60 mmHg, SaO2 >90% hoặc PaCO2 <45 mmHg, pH 7,35-7,45
- Không nên thở máy không xâm nhập liên tục. Hầu hết BN đáp ứng tốt trong vòng 1-2 giờ, đôi khi tới 20 giờ. Khi BN đã ổn định, cần tạm ngưng thở máy, gỡ mask, cho BN nghỉ 10-15 phút, có thể cho thở oxy qua sonde mũi trong thời gian này. Theo dõi BN, lập lại thở máy không xâm nhập nếu cần, thường với thời gian thở ngắn hơn nếu đáp ứng. Tổng thời gian thở BiPAP thay đổi từ vài giờ đền vài ngày, trung bình 1-3 ngày. Có thể kết hợp với khí dung.
- Nếu sau khoảng 2 giờ:
+ Tri giác BN xấu đi, nhịp thở tăng hơn hay quá chậm, thở không trigger được máy, BN không chịu dùng mask, các thông số KMĐM không cải thiện hoặc xấu đi: chuyển sang thở máy xâm nhập với nội khí quản.
+ Nhịp thở giảm nhưng còn 25/ph, KMĐM cải thiện nhưng chua đạt mức mong muốn, mức IPAP còn <25, EPAP <10, cố gắng điều chỉnh thông số thở thêm 1 giờ nữa, nếu vẫn không cải thiện: chuyển sang thở máy với nội khí quản.
Biến chứng
- Liên quan đến mask: Chặt quá gây tổn thương da. Lỏng quá hở nhiều dò khí nhiều không đạt Vt. Sung huyết mũi họng, kích thích mắt, đỏ da/loét da vùng mũi
- Căng dạ dày, hít dịch vị.
- Không dung nạp. Kéo dài thời gian thở vào giúp BN dễ dung nạp hơn nhưng có thể làm giảm Vt.
